प्रज्ञा प्रतिष्ठानमा परिवर्तन अभियान नेपालले आज आयोजना गरेको ‘सामाजिक रूपान्तरणमा विद्यार्र्थी आन्दोलनको भूमिका’ विषयक अन्तरक्रियामा मन्त्री पौडेलले राजनीतिक परिवर्तनमा विद्यार्थी र युवाको भूमिका महत्त्वपूर्ण रहेकाले आगामी दिनमा पनि युवाले नै नेतृत्व लिने बताए ।

“अब राजनीतिलाई पछिल्लो पुस्ताले नै बढाउने हो । केही समय लाग्न सक्छ, अफ्ठ्यारा हुनसक्छन् । यद्यपि आउँदो समयमा नेतृत्व लिन युवाले आफूलाई सशक्त रूपमा अगाडि बढाउनुपर्छ । तर, म उमेरले कान्छो हुँ, मैले नेतृत्व पाउनुपर्छ भनेर प्राप्त हुँदैन । आफूलाई लायक बनाउनुपर्छ”, मन्त्री पौडेलले भने ।

पछिल्लो समय राजनीतिमा पुस्तान्तरणको बहस चलिरहेको बताउँदै उनले आफ्नो क्षमता विस्तार गरेर युवाले नेतृत्वका लागि दबाब दिनुपर्नेमा जोड दिए । काठमाडौँ उपत्यकाका विभिन्न क्याम्पसमा निर्वाचित स्वतन्त्र विद्यार्थी युनियन (स्ववियु) सभापतिलाई सम्मानसमेत गरिएको उक्त कार्यक्रममा बागमती प्रदेशका आर्थिक मामिला तथा योजनामन्त्री कुन्दनराज काफ्लेले दलले गर्ने गलत कार्यमा विद्यार्थीले खबरदारी गर्नुपर्ने बेला आएको बताए । “अब मातृ पार्टीले केही गलत गरे खबरदारी गर्न डराउनु हुँदैन, खबरदारी गर्ने कसले हो ? तपाईंले होइन ? नभए विस्तारै युवाको विश्वास आफ्नै पुस्तासँग पनि गुम्दै जान्छ, त्यसैले आफ्नो कुरा भन्न हिच्किचाउनु हुँदैन”, उनले भने ।

कार्यक्रममा प्रतिनिधिसभा सदस्य एवं नेकपा (एमाले) का पोलिटब्यूरो सदस्य ठाकुरप्रसाद गैरे, नेपाली कांग्रेस काठमाडौँ जिल्ला सभापति सबुज बाँनिया लगायतले नेपालको राजनीतिक परिवर्तनमा विद्यार्थीको भूमिकाको विषयमा चर्चा गरेका थिए।

कार्यक्रम आयोजक संस्था परिवर्तन अभियान नेपालका अध्यक्ष सुशील भट्टले व्यवस्था परिवर्तनमा विद्यार्थी आन्दोलनको भूमिकाबारे चर्चा गर्दा त्यसलाई भुल्न नहुने बताए । “हामीले हरेक आन्दोलनलाई केलाएर हेर्ने हो भने विद्यार्थी आन्दोलनको भूमिका महत्त्वपूर्ण थियो, छ र हुनेछ । देशको केन्द्रीय राजनीतिलाई विद्यार्थी राजनीतिले नै निर्देश गरेको देखिन्छ, त्यसकारण विद्यार्थीको भूमिकालाई नजरअन्दाज गर्नु गल्ती हुनेछ”, उनले भने ।

स्थानीय जनप्रतिनिधि तथा प्रहरीले ११ परिवारका ४९ जना रोहिङ्ग्या शरणार्थीलाई फर्काइएको हो । जिल्ला प्रहरी कार्यालय धुलिखेलका प्रहरी नायब उपरीक्षक मिनबहादुर घलेले गत सोमबार साँझदेखि उक्त स्थानमा बसेका उनीहरु काठमाडौँस्थित कपनबाट आएकाले उतै फर्काइएको जानकारी दिए। उनका अनुसार प्रहरी, वडाध्यक्ष मोहनप्रसाद लामिछाने तथा स्थानीयको रोहबरमा फिर्ता पठाइएको हो ।

यसअघि विसं २०७६ माघमा पनौती नगरपालिका–३ कुशादेवीमा १० परिवारका १३ बालबालिकासहित ३४ रोहिङ्ग्या शरणार्थीले टहरा बनाएर बसेका थिए । एक सय ४० जना शरणार्थी बस्नेगरी टहरा बनाउन लागेको अवस्थामा स्थानीयले अवरोध गरेपछि उनीहरु उक्त ठाउँ छाडेर लसुनटार फर्किएका थिए ।

काठमाडौँको बूढानीलकण्ठ नगरपालिका–११ कपनस्थित लसुनटार र राममन्दिर क्षेत्रका टोलमा म्यानमारबाट आएका रोहिङ्ग्या शरणार्थी बस्दै आएका छन् । ती दुई स्थानमा करिब १४ रोपनी जमिनमा करिब ४०० शरणार्थी रहेको अनुमान गरिएको छ ।

आज यहाँ नेपाल ट्रेड युनियन कांग्रेस र जापान इन्टरनेशनल लेबर फाउन्डेसनद्वारा संयुक्तरुपमा ललितपुरमा आयोजित ‘औद्योगिकसम्बन्ध र श्रमनीतिसम्बन्धी’ गोष्ठीमा उनले रोजगारीलाई सिपसँग जोडन सके आन्तरिक रोजगार प्रवर्द्धन हुने बताए ।

मन्त्री भण्डारीले बजारको माग अनुसार सिपयुक्त जनशक्ति तयार गर्ने मन्त्रालयको प्रयाससँगै निजी क्षेत्रको अग्रसरताबारे चर्चा गरे । । उनले श्रम क्षेत्रमा देखिएको चुनौतीसँग मिलेर सामना गर्नुपर्नेमा जोड दिए । उनले भने, “बजारको माग अनुसार सिपयुक्त श्रमशक्ति छैन भने त्यसलाई रोजगारसँग कसरी जोड्ने ? रोजगारको लागि मुख्य विषय सिपयुक्त श्रमशक्ति हो ।”

सरकारसँगै टे«ड युनियन र निजी क्षेत्रले सामाजिक सुरक्षा र न्यूनतम पारिश्रमिक कार्यान्वयनलगायतका विषयमा सहमतिका साथ अघि बढ्न उनले आह्वान गरे। सरकारको आगामी आर्थिक वर्ष २०८२र८३ को नीति तथा कार्यक्रममा योगदानमा आधारित सामाजिक सुरक्षा प्रणालीलाई अनिवार्य गरिने उल्लेख गर्दै उनले त्यसका लागि आवश्यक ऐन, कानुन संशोधन गरिने जानकारी दिए ।

“सरकारले ल्याएको यस नीति औपचारिक र अनौपचारिक क्षेत्रका सम्पूर्ण श्रमिकको हकमा लागू हुनेछ । त्यसका लागि सबै पक्ष जिम्मेवार हुनुपर्छ”, मन्त्री भण्डारीले भने ।

आणविक शक्ति सम्पन्न भारत र पाकिस्तानमा दुई दशकयताकै सबैभन्दा तनावको अवस्था आएपछि बेलायतका व्यापारमन्त्री जोनाथन रेनोल्ड्सले सहयोग गर्न तयार रहेको बताएका हुन् ।

उनले भने, “हामी दुवै देशका मित्र र साझेदार हौँ । हामी दुवै देशलाई सहयोग गर्न तयार छौं । हाम्रो सन्देश के हुनेछ भने क्षेत्रीय स्थिरताका लागि वार्तामार्फत् तनाव कम गर्न र उनीहरूलाई सहयोग गर्न हामी सबै सम्भावित पहल गर्न सक्छौं र इच्छुक पनि छौँं,” उनले बीबीसी रेडियोसँगको अन्तवार्तामा बताए ।

पाकिस्तानी विदेश मन्त्रालयले ब्रिटिस नागरिकलाई भारत–पाकिस्तान सीमाको आठ किलोमिटर भित्र, नियन्त्रण रेखाको १६ किलोमिटरभित्र यात्रा नगर्न र सबैलाई पाकिस्तानको दक्षिणपश्चिमी बलुचिस्तान प्रान्तमा यात्रा नगर्न सल्लाह दिएको छ ।

उनले भने, “हामीले स्थितिलाई नजिकबाट नियालिरहेका छौँ । बेलायती नागरिकहरूले हाम्रो यात्रा सल्लाहको साथ अद्यावधिक रहनुहुनेछ र स्थानीय अधिकारीहरूको सल्लाह पालन गर्नुहुनेछ ।”

जिल्ला सरकारी वकिलको कार्यालयले बुधबार १७ जनाविरुद्ध काठमाडौं जिल्ला अदालतमा मुद्दा दर्ता गराएको हो । जसअनुसार कार्यालयले उपप्रधान एवं शहरी विकासमन्त्री प्रकाशमान सिंहकी दिदी रिता सिंह वैद्यविरुद्ध समेत मसद्दा दर्ता गराएको छ ।

महान्यायाधिवक्ताको कार्यालयले मंगलबार मुद्दा चलाउने निर्णय गरेसँगै उनीहरुविरुद्ध मुद्दा दायर गरिएको हो ।

को-को विरुद्ध भयो मुद्दा दायर ? 

१) रिता सिंह
२) तुलसी नारायण श्रेष्ठ
३) गणेशभक्त श्रेष्ठ
४) कृष्ण शंकर साह
५) श्याम कुमार आले
६) सुवास कुमार पोखरेल
७) प्रचण्ड राज प्रधान
८) राम काजी गुरुङ
९) योगेन्द्र बहादुर शाही
१०) दीपक दास श्रेष्ठ
११) प्रविण राज जोशी
१२) मुरारी निधि तिवारी (ना.प्र.नं.६५४७–०२६–५१४५१).
१३) पुरुषोत्तम राज जोशी
१४) श्रद्धा संघाई
१५) अभिनव सिंघानिया (भारतीय नागरिक)
१६) सिद्धार्थ केडिया (भारतीय नागरिक)
१७) कीर्ति प्रसाद पाण्डेय (भारतीय नागरिक)

सभामुख देवराज घिमिरेले प्रस्तुत गरेको शोक प्रस्तावलाई बैठकको सर्वसम्मतले पारित गरेको हो । बैठकले स्व नेपालको निधनप्रति शोक व्यक्त गर्दै श्रद्धाञ्जली अर्पण गर्नुका साथै परिवारजनमा गहिरो समवेदना प्रकट गरेको छ । प्रतिनिधिसभा सदस्यहरुले शोक व्यक्त गर्दै एक मिनेट मौन धारणा गरेका थिए ।

पूर्वमन्त्री नेपाल नेपाली राजनीतिको एक महत्त्वपूर्ण व्यक्तित्व, नेपालको लोकतान्त्रिक आन्दोलनका अथक योद्धा तथा साहित्यकार थिए । उनको ७१ वर्षको उमेरमा काठमाडौँको नर्भिक अस्पतालमा उपचारका क्रममा मङ्गलबार निधन भएको थियो ।

उनी पहिलोपटक नेपाल कम्युनिष्ट पार्टी (एमाले)को तर्फबाट २०५० सालमा राष्ट्रियसभामा निर्वाचित भएका थिए । उनी विसं २०५६ मा काठमाडौँ जिल्ला क्षेत्र नं १ बाट प्रतिनिधिसभा सदस्यमा निर्वाचित भएका थिए ।

पाकिस्तानका सैन्य प्रवक्ता लेफ्टिनेन्ट जनरल अहमद शरीफ चौधरीले दुई देशबीचको वास्तविक सीमा नियन्त्रण रेखामा भारतीय हवाई आक्रमण र गोलीबारीमा २६ जनाको मृत्यु भएको र ४६ जना घाइते भएको बताएका छन्।

पाकिस्तानले पहिले मृतकको संख्या आठ जना रहेको बताएको थियो। आज बिहानको ब्रीफिंगमा, एक भारतीय सेना अधिकारीले ‘पाकिस्तानमा नागरिक हताहतको कुनै रिपोर्ट नभएको’ बताएका थिए।

तर, पाकिस्तानले भने भारतले सर्वसाधारणमाथि आक्रमण गरेको भन्दै त्यसको जवाफ उपयुक्त समय र उपयुक्त स्थानमा दिने घोषणा गरेको छ । यता गय राती नै पाकिस्ताको आक्रक्रणमा परी भारत नियन्त्रित जम्मु कश्मिरमा ७ जना भारतीय नागरिकको समेत मृत्यु भएको भारतीय पक्षले बताएको छ ।

भारत–पाकिस्तानबीच द्वन्द्वको अवस्था सिर्जना भएपछिको विकसित घटनाक्रम र त्यसले पार्नसक्ने प्रभाव, आन्तरिक सुरक्षालगायतका विषयमा बैठकमा छलफल भएको गृहमन्त्रालयले जनाएको छ ।

मुलुकमा अवाञ्छित गतिविधि हुन नदिने उद्देश्यका साथ नेपाल–भारत सीमा र विमानस्थललगायतका संवेदनशील क्षेत्रमा निगरानी बढाउने र सुरक्षा संयन्त्रलाई उच्च सर्तक अवस्थामा राख्ने निर्णय भएको गृहमन्त्रालयका प्रवक्ता रामचन्द्र तिवारीले बताए।

भारत र पाकिस्तानमा सिर्जना भएको तनावपछि विकसित घटनाक्रम र त्यसले नेपाललाई पार्नसक्ने प्रभाव, सम्भावित चुनौती र भारत र पाकिस्तानमा रहेका नेपाली नागरिकको सुरक्षाका विषयमा पनि बैठकमा छलफल भएको उनल जानकारी दिए ।

“आन्तरिक सुरक्षातर्फ गर्नुपर्ने थप तयारी, समन्वय र सूचना आदानप्रदानलगायतका विषयमा कुराकानी भएको छ”, प्रवक्ता तिवारीले भने, “सीमानाकादेखि विमानस्थलसम्मको सुरक्षा व्यवस्थामा विशेष निगरानीसहित चुस्तदुरुस्त बनाउने, राष्ट्रिय तथा आन्तरिक सुरक्षा व्यवस्था सुनिश्चित तुल्याउने, सम्भावित चुनौतीको सामना गर्नेलगायत समसामयिक विषयमा बैठकमा छलफल भएको छ ।”

बैठकले भारतले मंगलबार पाकिस्तानमाथि गरेको आक्रमण र आगामी दिनमा नेपालमा त्यसले पार्ने सुरक्षा प्रभावबारे छलफल गर्न बैठक बसेको हो । बैठकमा प्रधानमन्त्रीसहित उपप्रधान एवम् अर्थमन्त्री विष्णु पौडेल, रक्षामन्त्री मानवीर राई, मुख्यसचिव एकनारायण अर्याल, नेपाली सेनाका प्रधानसेनापति अशोकराज सिग्देल प्रतिनिधि उपस्थित छन् ।

आजै गृहमन्त्रालयमा राष्ट्रिय सुरक्षा समितिको बैठक बसेको थियो । जसले नेपाल भारतबीचका सीमा नाकामा कडाई गर्नुका साथै अन्तर्राष्ट्रिय विमानस्थलमा समेत विशेष निगरानी गर्ने निर्णय गरेको थियो ।