काठमाडौं – मानव शरीरको अन्य अंगजस्तै मुख पनि शरीरको महत्वपूर्ण अंग हो । खान, बोल्न र हाँस्नमा मुखको विशेष भूमिका हुन्छ । त्यसैले मुखको सरसफाइमा कुनै लापरबाही गर्नुहुँदैन ।
मुखको सफाइ नगर्दा गन्ध आउने मात्रै होइन, दाँत र गिजामा विभिन्न रोग निम्तिन पनि सक्छ । डब्लुएचओका अनुसार नेपालका ६० प्रतिशत बालबालिका र पाँचदेखि १० प्रतिशत वयस्क तथा युवामा दाँत र मुखमा समस्या देखिने गरेको छ ।
मुख गनाउनुको प्रमुख कारण जिब्रो सफा नहुनु हो । मुखको सफाइका लागि र दुर्गन्ध हटाउनका लागि ध्यान दिनुपर्ने कुराहरु यस्ता छन् ।
१)धेरै गुलियो, अमिलो खानेकुरा सकेसम्म कम खाने ।
२)धेरै तातो र धेरै चिसो नखाने ।
३)मादक पदार्थ, धूम्रपान र सुर्ती सेवन नगर्ने ।
४)हतारमा, जोडसँग घोटेर दाँत नमाझ्ने ।
५)मुखमा खानेकुरा राखेर नसुत्ने ।
६)बच्चाको मुखमा दूधको बोतल राखेर नसुताउने ।
७)बिहान खाना खाएपछि र राति सुत्नुअघि दाँत माझ्ने ।
८)रेसा भएको र पोसिलो खानेकुरा खाने ।
९)पानी प्रशस्त पिउने ।
१०)वेलावेलामा मुख कुल्ला गरेर दाँतमा अड्किएका खानेकुरा हटाउने, डेन्टल फ्लसको प्रयोग गर्न पनि सकिन्छ ।
११)नरम ब्रसले दाँत माझ्ने, जिब्रो पनि सफा गर्ने ।
१२)फ्लोराइडयुक्त मन्जन प्रयोग गर्ने ।
१३) हरेक ५ महिनामा दाँत जँचाउने ।